Hommage à Apollinaire
© Marc Chagall: Hommage à Apolliniare, 1912, c/o Beeldrecht, Amsterdam 2007
De in Rusland geboren Changall schilderde dit werk tijdens zijn verblijf in Parijs. Hij heeft het opgedragen aan zijn vriend, de dichter Appollinaire, die een groot voorvechter was van de kubisten. In het schilderij zijn kubistische, geometrische figuren te zien. Chagall plaatst de mens, Adam en Eva, in het middelpunt van tijd en ruimte. Linksonder zijn de elementen verwerkt in namen, zo ook "lucht" in de naam Appollinaire. In tegenstelling tot de "katholieke" versie van het ontstaan van de mensen, waarin Eva geschapen werd uit een rib van de man, gaan andere verhalende versies meer uit van oorspronkelijke gelijkwaardigheid. Een splitsing van het mannelijke en vrouwelijke. Zo waren de mensen kogelrond, vertelt Plato in zijn symposium. Ze rolden door het landschap, waren sterk en geheel volledig. Maar ze werden overmoedig en trokken zich van de Goden niets meer aan. Dit werd de goden te gortig. Ze hakten de bollen in tweeën en verstrooiden de helften over de aarde. Het begin van de ellende en van het grote zoeken naar de andere helft.
Het verhaal van de splijting zit tot de dag van vandaag in ons hoofd. Man-vrouw, voor-tegen, allochtoon-autochtoon, hoofdkantoor-vestiging, divisie-functiegebied, finance-HR, noord-zuid, overheid-bedrijfsleven, hard-zacht, alpha-bèta, praktijk- theorie. Het versimpelt, verdeelt en belemmert, In deze vorm van waarnemen zit het "ik"in de weg, zeggen de boeddisten, die geen onafhankelijk bestaande "ikken" of objecten erkennen. Neem als pointillistische schilder een paar passen afstand van het werk en zie geen verzameling gescheiden stippen, maar probeer het geheel en de samenhang te zien. De uitdaging voor het nieuw millennium ligt in de verbinding. Een nieuwe leider splijt niet maar verbindt.
